Top 10 – rezerwaty i ścieżki przyrodnicze

Rezerwat Nad Tanwią – szumiąca rzeka

Czartowe Pole – wbrew nazwie to głęboka dolina rzeki

Skarpa Dobrska – wąwozy i niezapomniane widoki

Bukowa Góra – spotkanie z nieskażoną przyrodą Roztocza

Krasnobród – rezerwat i kaplica św. Rocha

Głęboka Dolina – dzika i nieznana debra

Szwajcaria Podlaska – piękne zakole Bugu

Imielty Ług – dziki staw otoczony bagnami

Lipniak – ścieżka Obóz powstańczy

Kruczek – uroczysko pełne ludzi

Źródła Tanwi – nad Kobylim Jeziorem

Jezioro Obradowskie – kładką przez torfowisko

Bobrówka – dzika rzeka i staw Młyński Gościniec

Rezerwat Szklarnia – zob. Szklarnia – mała wioska, suka i koniki biłgorajskie

Rezerwat Królewska Droga

Rezerwat znajduje się w północnej części Lasów Parczewskich. Jego powierzchnia to niespełna 39 ha. Utworzony został w w 1967 r., ma charakter leśny. Południową granicę rezerwatu, którą można przejść lub przejechać rowerem stanowi gruntowa droga będąca dawnym trakt o zwyczajowej nazwie „Droga Królowa” lub „Królowa Droga”. Była to jedna z odnóg traktu łączącego Kraków z Wilnem o okresie jagiellońskim.

Ochroną objęty jest naturalny las dębowy z domieszką sosny. W rezerwacie zobaczyć można wiele pomnikowych okazów dębu szypułkowego oraz wiele gatunków roślin rzadkich i chronionych m.in.: wawrzynek wilczełyko, orlik pospolity, naparstnica zwyczajna oraz lilia złotogłów.

Niestety, tuż przy granicy rezerwatu leśnicy w ostatnich latach prowadzili wyrąb drzew i miejsca te mocno kontrastują z obszarem chronionym.

Trudno polecić ten rezerwat do odwiedzenia w ramach osobnej wycieczki, ale może być on ciekawym uzupełnieniem większej trasy po Lasach Parczewskich, rowerowej lub samochodowej.

Rezerwat Lasy Parczewskie

Rezerwat Lasy Parczewskie znajduje się przy szlaku rowerowym, który rozgałęzia się całej okolicy i pozwala tworzyć własne wycieczki. Okoliczne tereny są płaskie, leśne drogi asfaltowe i utwardzone są w znacznej części zamknięte dla ruchu samochodowego. Najkrótsze dotarcie pieszo do rezerwatu jest możliwe np. od strony wsi Ochoża za znakami zielonego i czerwonego szlaku. Tworzą one pętlę o długości ok. 10 km. Ochoża to mała wieś z kilkoma blokami mieszkalnymi i dużym gospodarstwem wyspecjalizowanym w uprawie borówki amerykańskiej. Wyznaczono w niej dwa parkingi samochodowe, jest tez duża wiata z miejscami do wypoczynku i posiłku.

Zaznaczam jednak, że w czasie wycieczki przyjemności trzeba szukać w samym przejściu lub jeździe na rowerze, ponieważ sam rezerwat Lasy Parczewskie jest niedostępny. Poruszać się możemy obrzeżami i tylko w jednym miejscu szlak zielony przekracza jego granicę. Doprowadza do pomników partyzantów polskich i radzieckich oraz dwóch ziemianek, które odtworzono na wzór wojennych żołnierskich  kryjówek. Obecnie są one zniszczone i w części zawalone. Na trasie napotkamy także pomnik oraz trzy tablice z kroniką okolicznych wydarzeń z czasów II wojny światowej.

W okresie II wojny światowej Lasy Parczewskie stanowiły duża bazę oddziałów partyzanckich, a także miejsce schronienia okolicznych mieszkańców. Działała tu i walczyła Armia Krajowa, Bataliony Chłopskie, Gwardia i Armia Ludowa oraz oddziały radzieckie. Hitelrowcy kilkukrotnie przeprowadzali akcje przeciwpartyzanckie. Największa, pod nazwą Cyklon, została przeprowadzona w połowie 1944 r. Okoliczne wsie były w odwecie pacyfikowane, a ich mieszkańcy wysiedlani i mordowani. W dniach 18-21 lipca 1944 r. w okolicy trwały zacięte, zakończone sukcesem walki z hitlerowcami. Partyzantów wsparła wtedy Armia Czerwona.

Górecko Kościelne – Szum

Piekiełko – Tomaszów Lubelski

Top 10 – przyroda

Najważniejsze kazimierskie wąwozy

Czartowe Pole – wbrew nazwie to głęboka dolina rzeki

W labiryncie wąwozów: Parchatka – Zbędowice

Bukowa Góra – spotkanie z nieskażoną przyrodą Roztocza

Pradolina Wieprza – takich miejsc już prawie nie ma!

Rezerwat Nad Tanwią – szumiąca rzeka

Perehod – dawne stawy, obecnie Poleski Park Narodowy

Wapielnia – najwyższy szczyt Roztocza Środkowego

Szczebrzeszyn – w plątaninie wąwozów Piekiełko

Florianka – śródleśna ostoja konika polskiego

Spławy -drewnianą kładką po bagnach do jez. Łukie

Bagno Bubnów i Bagno Staw

Dąb Dominik – ścieżka przyrodnicza nad jezioro Moszne

Szwajcaria Podlaska – piękne zakole Bugu

Kamień – diabelska sprawka na roztoczańskim wzgórzu

Króle Stare k. Biłgoraja – ścieżka Młodzie nad Tanwią

 

Czartowe Pole – wbrew nazwie to głęboka dolina rzeki

Top 10 – przyroda

Top 10  – rezerwaty

Niesamowite miejsce, znajdujące się w kanonie tego, co na Lubelszczyźnie, a w tym przypadku na Roztoczu, trzeba koniecznie zobaczyć. Wbrew nazwie nie jest to pole, ale głęboka, zalesiona dolina rzeki, z ruinami starej papierni na niewielkiej wyspie. Warto tam pojechać obierając Czartowe Pole jako główny cel podróży. Jeśli trafimy na moment, że będziemy tam sami, to znakomicie, ponieważ tajemniczość okolicy potęguje szum drzew, pogłos wodospadów i samotność.

Wycieczkę w dolinę rzeki Sopot można odbyć tylko pieszo. Trwa ok. 1 godziny. Samochód, motocykl lub rower zostawiamy na parkingu, który znajduje się obok rezerwatu. Przejście specjalnie przygotowanym szlakiem zajmuje ok. 1 godziny. Trasa ma 1,4 km długości, powrót wymaga podejścia pod górę, dość stromego, ale do pokonania nawet dla mniej wprawionych osób.

Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna oznakowana jest kolorem niebieskim. Prowadzi pętlą przez teren rezerwatu o powierzchni ponad 80 ha, utworzony w 1958 r. Nazwa odnosi się do lokalnego podania, że dawniej polanę położoną na wyniesieniu od strony wsi Hamernia odwiedzały tylko czarty. Na trasie ustawiono przyrodnicze tablice informacyjne.

Rzeka przybiera górski charakter
Rzeka przybiera górski charakter

Niesamowita dolina Sopotu powstała na skutek wymycia przez wodę piaszczystych utworów czwartorzędowych aż do trzeciorzędowego podłoża kredowego. Jest ono spękane i odznacza się dużą odpornością na erozję. Spowodowało to utworzenie licznych małych wodospadów. Największy z nich ma 50 cm wysokości. Spadek terenu powoduje, że rzeka nabiera charakteru górskiego potoku. Żyją w niej lipienie i pstrągi potokowe.sopot ruiny

Ruiny papierni na wyspie
Ruiny papierni na wyspie

Na największej z wysp oblanych krystalicznie czystą wodą znajdują się ruiny papierni Zamoyskich z XVII w. Ordynacji Zamoyskich. W czasie swojego największego rozwoju produkowała ona nawet 80 proc. papieru w guberni lubelskiej. Od początku XIX w. zakład był dzierżawiony przez Lejbusia Kahana, a następnie przez Całę Waxa, który prowadził ponadto drukarnię hebrajską w pobliskim Józefowie. Papiernię zniszczyła powódź w 1870 r., a następnie pożar w 1883 r. Warto wiedzieć, że w pobliżu miejsca, gdzie znajdowała się papiernia, przed jej powstaniem działała huta żelaza. To od nie pochodzi nazwa położonej po sąsiedzku wsi Hamernia, o której już wcześniej wspomniałem.

Dzięcioł na jodle w dolinie Sopotu
Dzięcioł na jodle w dolinie Sopotu

Warto zobaczyć w okolicy:

  • Kamieniołom w Józefowie
  • Kamieniołom w Nowinach
  • Szumy nad Tanwią
  • Zalew w Majdanie Sopockim

Warto wiedzieć więcej:

Rzeka Sopot ma łącznie 22,5 km długości. Wypływa w okolicy wsi Husiny. Wywierzysko znajduje się na malowniczej śródleśnej polanie. Niegdyś funkcjonowała tam huta szkła. Po jej zamknięciu do źródła wrzucono kolorowe szklane bryły, które wyglądały w wodzie bardzo intrygująco. Obecnie nie są już widoczne, przykryła nie warstwa piachu i mułu. W dolnym biegu rzeki, w okolicy wsi Majdan Sopocki Pierwszy i Drugi został utworzony na niej  utworzony zalew retencyjny i rekreacyjny. W środkowym i górnym biegu rzeka płynie przez Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej. Kończy swój bieg wpadając do Tanwi.

Rezerwat Czartowe Pole obejmuje dno i zbocza przełomowego odcinka rzeki. Przyroda wokół wydaje się dzika i nieujarzmiona. Dolina jest wąska i głęboko wcięta, o spadzistych zboczach. Zajmują ją lasy łęgowe i olsy, natomiast zbocza bór mieszany z jodłą, świerkiem i sosną, natomiast na poziomie wierzchowiny widzimy bór sosnowy z domieszką dębu szypułkowego, grabu i osiki. Z roślin rzadkich wymienić należy widłak jałowcowaty, porzeczkę alpejską, bez koralowy, parzydło leśne, zanokcicę. Bogata jest awifauna.

Sopot, po minięciu przełomowego odcinka, dalej płynie już spokojnie przez ostępy Puszczy Solskiej. Z Tanwią łączy się w pobliżu wsi Osuchy, gdzie rozegrała się największa bitwa partyzancka w Polsce podczas II wojny światowej. Była ona punktem kulminacyjnym punktem niemieckiej akcji Sturmwind II. Przeprowadzona została w drugiej połowie czerwca 1944 r. i miała na celu całkowitą likwidację okolicznych oddziałów partyzanckich. Hitlerowcy zgromadzili olbrzymią ilość wojsk Werhmahtu, SS, jednostek pancernych i lotniczych. Puszcza Solska została okrążona, a zgrupowane w niej jednostki partyzanckie w większości rozbite. Z okrążenia udało się wyjść tylko nielicznym jednostkom.