Top 10 – przyroda
Top 10 – rezerwaty
Niesamowite miejsce, znajdujące się w kanonie tego, co na Lubelszczyźnie, a w tym przypadku na Roztoczu, trzeba koniecznie zobaczyć. Wbrew nazwie nie jest to pole, ale głęboka, zalesiona dolina rzeki, z ruinami starej papierni na niewielkiej wyspie. Warto tam pojechać obierając Czartowe Pole jako główny cel podróży. Jeśli trafimy na moment, że będziemy tam sami, to znakomicie, ponieważ tajemniczość okolicy potęguje szum drzew, pogłos wodospadów i samotność.
Wycieczkę w dolinę rzeki Sopot można odbyć tylko pieszo. Trwa ok. 1 godziny. Samochód, motocykl lub rower zostawiamy na parkingu, który znajduje się obok rezerwatu. Przejście specjalnie przygotowanym szlakiem zajmuje ok. 1 godziny. Trasa ma 1,4 km długości, powrót wymaga podejścia pod górę, dość stromego, ale do pokonania nawet dla mniej wprawionych osób.
Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna oznakowana jest kolorem niebieskim. Prowadzi pętlą przez teren rezerwatu o powierzchni ponad 80 ha, utworzony w 1958 r. Nazwa odnosi się do lokalnego podania, że dawniej polanę położoną na wyniesieniu od strony wsi Hamernia odwiedzały tylko czarty. Na trasie ustawiono przyrodnicze tablice informacyjne.
Niesamowita dolina Sopotu powstała na skutek wymycia przez wodę piaszczystych utworów czwartorzędowych aż do trzeciorzędowego podłoża kredowego. Jest ono spękane i odznacza się dużą odpornością na erozję. Spowodowało to utworzenie licznych małych wodospadów. Największy z nich ma 50 cm wysokości. Spadek terenu powoduje, że rzeka nabiera charakteru górskiego potoku. Żyją w niej lipienie i pstrągi potokowe.
Na największej z wysp oblanych krystalicznie czystą wodą znajdują się ruiny papierni Zamoyskich z XVII w. Ordynacji Zamoyskich. W czasie swojego największego rozwoju produkowała ona nawet 80 proc. papieru w guberni lubelskiej. Od początku XIX w. zakład był dzierżawiony przez Lejbusia Kahana, a następnie przez Całę Waxa, który prowadził ponadto drukarnię hebrajską w pobliskim Józefowie. Papiernię zniszczyła powódź w 1870 r., a następnie pożar w 1883 r. Warto wiedzieć, że w pobliżu miejsca, gdzie znajdowała się papiernia, przed jej powstaniem działała huta żelaza. To od nie pochodzi nazwa położonej po sąsiedzku wsi Hamernia, o której już wcześniej wspomniałem.
Warto zobaczyć w okolicy:
- Kamieniołom w Józefowie
- Kamieniołom w Nowinach
- Szumy nad Tanwią
- Zalew w Majdanie Sopockim
Warto wiedzieć więcej:
Rzeka Sopot ma łącznie 22,5 km długości. Wypływa w okolicy wsi Husiny. Wywierzysko znajduje się na malowniczej śródleśnej polanie. Niegdyś funkcjonowała tam huta szkła. Po jej zamknięciu do źródła wrzucono kolorowe szklane bryły, które wyglądały w wodzie bardzo intrygująco. Obecnie nie są już widoczne, przykryła nie warstwa piachu i mułu. W dolnym biegu rzeki, w okolicy wsi Majdan Sopocki Pierwszy i Drugi został utworzony na niej utworzony zalew retencyjny i rekreacyjny. W środkowym i górnym biegu rzeka płynie przez Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej. Kończy swój bieg wpadając do Tanwi.
Rezerwat Czartowe Pole obejmuje dno i zbocza przełomowego odcinka rzeki. Przyroda wokół wydaje się dzika i nieujarzmiona. Dolina jest wąska i głęboko wcięta, o spadzistych zboczach. Zajmują ją lasy łęgowe i olsy, natomiast zbocza bór mieszany z jodłą, świerkiem i sosną, natomiast na poziomie wierzchowiny widzimy bór sosnowy z domieszką dębu szypułkowego, grabu i osiki. Z roślin rzadkich wymienić należy widłak jałowcowaty, porzeczkę alpejską, bez koralowy, parzydło leśne, zanokcicę. Bogata jest awifauna.
Sopot, po minięciu przełomowego odcinka, dalej płynie już spokojnie przez ostępy Puszczy Solskiej. Z Tanwią łączy się w pobliżu wsi Osuchy, gdzie rozegrała się największa bitwa partyzancka w Polsce podczas II wojny światowej. Była ona punktem kulminacyjnym punktem niemieckiej akcji Sturmwind II. Przeprowadzona została w drugiej połowie czerwca 1944 r. i miała na celu całkowitą likwidację okolicznych oddziałów partyzanckich. Hitlerowcy zgromadzili olbrzymią ilość wojsk Werhmahtu, SS, jednostek pancernych i lotniczych. Puszcza Solska została okrążona, a zgrupowane w niej jednostki partyzanckie w większości rozbite. Z okrążenia udało się wyjść tylko nielicznym jednostkom.