Top 10 – miejscowości
Janów Podlaski położony jest na północnym krańcu województwa lubelskiego. Miejscowość słynie z hodowli koni czystej kwi arabskiej, która prowadzona jest przez przez najstarszą polską stadninę, założoną w 1817 r. Drugą atrakcją w okolicy jest wspaniale wyremontowany, zamieniony na hotel Zamek Biskupów, a trzecią klasycystyczny kościół – sanktuarium Matki Bożej.
Stadninę można zwiedzać bez przeszkód. Wejście jest bezpłatne. W pobliżu bramy wjazdowej znajduje się parking oraz punkt turystyczny. Spacer wymaga pewnego wysiłku, ponieważ teren jest dość rozległy. Rozpocząć warto od pastwisk, do których dojdziemy kierując się aleją w lewo, w kierunku zach.
Gdy mamy nieco szczęścia konie podchodzą do drewnianego ogrodzenia pastwiska i szukają kontaktu z ludźmi. Wówczas z bliska możemy podziwiać ich urodę i wdzięk. Od północy teren stadniny zamykają malownicze nadbużańskie łąki. Do rzeki jest ok. 1 km. terenie Parku Krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu. Natomiast ok. 3 km na wschód znajduje się rezerwat przyrody „Łęg Dębowy”. To teren Parku Krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu. Prowadzi tam znakowany na czerwono szlak turystyczny.
Najbardziej znana stajnia, zwana Zegarową, znajduje się na końcu głównej alei. Pochodzi z 1848 r. i wciąż jest używana. Jest ona także jedną z dwu najstarszych. Więcej lat ma tylko stajnia Czołowa z 1841 r., zbudowana dla ogierów czołowych z maneżem.Obydwie zaprojektował znany architekt XIX wieku Henryk Marconi.
W sąsiedztwie stajni „Czołowej” wzniesiono połączone maneżem murowane stajnie Woroncowską i Wyścigową. Łącznie w Janowie Podlaskim jest aż 11 zabytkowych stajni, ale pozostałe nie są już tak ciekawe.
W parku duże kamienie z napisami podkowami upamiętniają najcenniejsze koni, które w stadninie dożyły starości.
Klacze ze źrebiętami trzymane są w drewnianych stajniach, które noszą nazwę Prywatnych. Powstały pod koniec XIX wieku. Dorastające konie również trzymane są w stajniach drewnianych, oznaczonych numerami V oraz VI.
Stadnina oddalona jest od centrum Janowa Podlaskiego ok. 1 km. W miejscowości nie ma znaczących zabytków architektury, ale panuje w niej nastrój podlaskiej sielskości, spowolnienia rytmu życia i oddalenia od problemów codzienności. Spacer uliczkami, wypełnionymi w znacznym stopniu drewnianymi domami, daje wytchnienie i uspokojenie.
Przy niewielkim rynku, będącym świadectwem tego, że Janów Podlaski miał niegdyś prawa miejskie (lokowany był w 1465 r.), najciekawszym obiektem jest stacja benzynowa z zabytkowym dystrybutorem ręcznym z 1928 r., najstarszym w Polsce. Drewniana i murowana zabudowa nie ma dużej wartości, ale wpisuje się w specyficzny, senny klimat osady.
Kościół pokatedralny pw. Świętej Trójcy został wzniesiony w l. 1714-35. W 1741 r. podniesiony do godności kolegiaty. Budowla jest w stylu barokowym, trójnanawowa, z dwuwieżową fasadą. Obok znajdują się budynki dawnego seminarium duchownego oraz dzwonnica z poł. XVIII w. W Janowie Podlaskim zmarł w 1796 r. i został pochowany w podziemiach kościoła biskup łucki Adam Naruszewicz, znany poeta i historyk.
W stosunkowo niewielkiej odległości od rynku położony jest tzw. Zamek Biskupi. Otoczony niegdyś obwarowaniami ziemnymi, bastionami i fosami stanowił zespół odrębny, niezależny od miejscowości. Jest to historyczna budowla powstała w l. 1770- 1780 w miejscu poprzedniej z XV w. Odbudowy dokonał bp. Paweł Turski, który wzniósł barokowy pałac z parkiem w stylu angielskim, z zabudowaniami gospodarczymi i stawami.
Siedziba biskupów łuckich w Janowie przyczyniała się do rozwoju miasta. Okres ten zamyka wspomniany już Adam Naruszewicz, który był ostatnim biskupem łuckim – po jego śmierci siedziba diecezja została zlikwidowana.
Jeszcze na przełomie XX/XIX w. Zamek Biskupi stał w ruinie. Obecnie zmienił się nie do poznania, odnowiony z przeznaczeniem na hotel i spa, ze wszech miar wart jest odwiedzenia.
Warto zobaczyć w okolicy:
Cieleśnica
Wieś na wsch. od Janowa Podlaskiego, w okresie międzywojennym siedziba Stanisława Różyczki-Rosenwertha, który prowadził w okolicy wzorcowe gospodarstwo rolne, leśne i rybne zajmujące ok 2 tys. ha. Był także współwłaścicielem fabryki maszyn rolniczych w Białej Podlaskiej, która z czasem zaczęła produkować samoloty.
Dwór w Cieleśnicy pochodzi z 1830 r. Przebudowany był w l. 1921-28, otoczony jest niewielkim, ale malowniczym parkiem. W ostatnich latach wyremontowany na niewielki, stylowy pensjonat.
Warto zobaczyć w okolicy:
Polesie – tajemnicze kamienne baby
Pratulin – Sanktuarium Błogosławionych Męczenników Podlaskich