Top 10 – renesans lubelski
Duża wieś na terasie nadzalewowej Wisły, wzmiankowana w 2 poł. XII w. Tutejszy kościół pw. św. Katarzyny i św. Floriana powstał w l. 1628–1636. Budowla jest oryginalnym przykładem nakładania się wpływów niderlandzkich oraz renesansowo-manierystycznych z kręgu Santiego Guciego. Sklepienia typu kolebkowego mają dekorację sztukatorską zwaną renesansem lubelskim. Obok powstała w l. 1636–1642 Kaplica Loretańska.
Kościół został znacznie zniszczony podczas szwedzkiego potopu, ulegał pożarom i obejmowały go wylewy Wisły. Spowodowało to zarysowanie się ścian, dlatego w 1720 r. wzmocniono je klamrami i dobudowano szkarpy. Wieże zostały dostawione w poł. XIX w. Po dotkliwych zniszczeniach w 1944 r. świątynię odnowiono.
Na zewnątrz zwraca m.in. uwagę dekoracja szczytów i fryz typu niderlandzkiego, polegający na wprowadzeniu białych detali w czerwień nieotynkowanych, ceglanych ścian.
W wyposażeniu, w większości o charakterze późnorenesansowym i manierystycznym, m.in. XVII-wieczna ambona i chrzcielnica z 1598 r. Uwagę przyciągają sklepienia ozdobione dekoracją stiukową. Pochodzą z okresu budowy kościoła. Na chórze muzycznym – organy barokowe. Zachowały one oryginalny prospekt i piszczałki na froncie pozytywu, natomiast reszta została zmieniona podczas remontu dokonanego w 1908 r. przez firmę Stanisława Jagodzińskiego z Lublina. W niszach pomiędzy kolumnami umieszczono figury świętych, przeniesione z Domku Loretańskiego. Jest tu również od 1999 r. figura Matki Bożej Loretańskiej – w 2001 r. kościół stał się jej sanktuarium jako patronki ludzi w drodze.
Przed kościołem pomnik z 1930 r. ku czci bohaterów poległych w wojnie 1920 r.
Po ukończeniu kościoła kanclerz wielki koronny Jerzy Ossoliński herbu Topór (1595–1650) na cmentarzu kościelnym wystawił Kaplicę Loterańską. Jest ona kopię domku Matki Bożej w Loreto koło Ankony we Włoszech.
Ściany tego domku zostały przywiezione z Ziemi Świętej przez krzyżowców. Jak mówi tradycja, w domku mieszkała Matka Boża z Jezusem. Początkowo pozostawiono go w Jugosławii, później przeniesiono w okolice Ankony do lasu laurowego, stąd późniejsza nazwa Loreto.
Dach kaplicy osłania wysoka attyka. Właściwy domek Świętej Rodziny znajduje się wewnątrz. Niezwykłą ozdobą gołębskiej kaplicy są ceramiczne rzeźby proroków w niszach zewnętrznych. Są to kopie, gdyż oryginały umieszczono w kościele. Jak się przypuszcza, rzeźby naśladujące dzieła Michała Anioła pochodzą z pracowni wybitnych gdańskich artystów van den Blocke. W niszy domku była też kopia figury Matki Boskiej Loretańskiej, którą Jerzy Ossoliński przywiózł z Włoch. Wykonano ją z drewna kokosowego i pokryto olejną polichromią. W narożniku kaplicy od strony kościoła znajduje się znak z napisem, wskazujące wysokość, do jakiej doszła woda podczas powodzi w 1808 r.
Po przeciwnej stronie drogi – barokowa figura św. Jana Nepomucena.
Na dworcu kolei nadwiślańskiej – drewniany budynek stacji z 1878 r.
We wsi – prywatne muzeum nietypowych rowerów.
Warto wiedzieć więcej:
W sąsiedztwie wsi na terenie leśnictwa Gołąb – utworzony w 1987 r. rezerwat „Czapliniec koło Gołębia” o pow. ok. 19 ha, chroniący kolonię lęgową czapli siwej. Ok. 10 km na wsch. znajduje się rezerwat „Piskory”, utworzony w 1998 r., o pow. ok. 203 ha – jedna z najcenniejszych ostoi ptactwa wodno-błotnego.
Rezerwat „Piskory” jest fragmentem Obszaru Chronionego Krajobrazu „Pradolina Wieprza”. Został on ustanowiony w 1990 r. na obszarze 33 159 ha. Osią jest dolna część rzeki od ujścia Tyśmienicy do Wieprza pod Kockiem do ujścia Wieprza do Wisły. Rzeka tworzy tu szeroką podmokłą dolinę, w której miejscami ostro meandruje i pozostawia liczne starorzecza. Charakterystyczne są również duże kompleksy stawów.
Zadaniem „Pradoliny Wieprza” jest ochrona naturalnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych dolnego Wieprza i jego otoczenia, w tym dużych kompleksów leśnych. Rozległy obszar starorzecza zajmują też łąki i zarośla łęgowe, w części – rozległe łany manny mielec, czermieni błotnej i osoki aloesowej. Znakomite warunki bytowania znajduje ptactwo, w tym nadwodne. Częsty jest zimorodek, łabędź niemy, bocian czarny i czapla (zob. Pradolina Wieprza – takich miejsc już prawie nie ma!)