Top 10 – wąwozy
Niedaleko Wojsławic, we wsi Majdan Stary, znajduje się jeden z najpiękniejszych wąwozów lessowych Lubelszczyzny. Zachwyca nie tylko urodą, ale także tym, że wciąż żywy. Wyznaczona w nim trasa spacerowa została tak poprowadzona, żeby uwypuklić, że wciąż się kształtuje i zmienia.
Wejście do wąwozu znajduje się przy drodze prowadzącej przez Majdan Stary, przy charakterystycznym krzyżu postawionym na kopcu ziemnym. Tu za nim napotykamy na wywierzysko bijące spod ziemi. W czasie lokalnej akcji, podczas której mieszkańcy gminy zgłaszali znane im źródła, doliczono się ich łącznie 53. Dwa z nich mają status pomników przyrody, a kilka innych w ostatnich latach zagospodarowano, przez co stają się lokalną atrakcją turystyczną.
Na przejście ścieżką prowadzącą dnem wąwozu, a następnie wierzchowiną potrzeba od 1,5 do 2 godzin.
Less to miękka, mało spoista skała osadowa pochodzenia eolicznego (określenie to oznacza działalność wiatru na rzeźbę terenu). Główny składnik lessu to pył kwarcowy, przez co jest on bardzo podatny na erozję. Woda, spływając po deszczach i roztopach, zmywa pokrywę lessową i tworzy na powierzchni długie, rozgałęzione wyżłobienia. Cechą charakterystyczną powstających w ten sposób wąwozów są strome ściany i wąskie dno, co nadaje im kształt litery V. Podmyte korzenie stają się widoczne na zboczach, niektóre drzewa przechylają się i z czasem przewracają. Na naszej planecie lessy pokrywają ok. 10 proc. terenów. W Polsce grubość ich pokrywy dochodzi do kilkunastu metrów.
Przejście wąwozem oznacza mozolne wspinanie się pod górkę. W miejscach, gdzie woda najmocniej podmywa dno ustawione są drewniane barierki. Co kilkadziesiąt metrów natrafiamy na tablice informacyjne. Po bokach widzimy liczne rozgałęzienia, pozostawione w naturalnym stanie, najczęściej zatarasowane powalonymi pniami drzew i gałęziami. Po opadach deszczu dno wąwozu staje się grząskie i śliskie. Trzeba wtedy szczególnie uważać i nastawić się na to, że będziemy zabłoceni.
Wąwozy tego typu na Lubelszczyźnie noszą lokalną nazwę derby. W Majdanie Starym runo sprzyja występowaniu wielu gatunków grzybów i paproci. Chronione i rzadkie gatunki roślin to: miłek wiosenny, goryczka krzyżowa, dziewięćsił pospolity, kokorycz.
Najpiękniej w jarze jest wiosną, gdy na jego zboczach kwitną kwiaty oświetlane promieniami słonecznymi, które przebijają się przez rozwijające się liście drzew. Ja wąwóz w Majdanie Starym przeszedłem w upalny, sierpniowy dzień. Mimo to wędrując czułem przyjemny chłód i ciąg przepływającego powietrza.
Wyjście z wąwozu prowadzi na szczyt wzniesienia mającego ok. 300 m n.p.m., jednego z najwyższych w okolicy. Drogą wyłożoną betonowymi płytami idziemy w prawo. Po wyjściu z lasu, po prawej stronie na skraju pola uprawnego widzimy czubki drzew znaczącego przebieg wąwozu. Ostatni odcinek ścieżki prowadzi podnóżem wyniesienia, z którego biją źródełka.